17 aug Wat als Leopold II op leiderschap coaching kwam?
Voor de volgende Etion Boekt! sessie is mijn keuze aan de beurt: “Leopold II – Het hele verhaal-“ van Johan Op De Beeck. Hoe ga ik 754 pagina’s en 74 jaar geschiedenis in 2 uur samenvatten en dan nog liefst op een interactieve manier? Mijn leesgenoten zijn allemaal ondernemers die beschikken over heel wat leiderschapservaring Wat zouden we doen als Leopold II op leiderschap coaching kwam?
Waar lagen de sterktes van de leider die het kleine België – dat nog maar 55 jaar bestond – op de wereldkaart zette door internationale expansie? Wat waren de valkuilen van de machthebber die tijdens zijn leven al werd bekritiseerd en bespot en die we nu uit onze geschiedenis proberen weg te poetsen?
Geen idee wat er uit de meeting zal komen. We zien wel. Mocht hij voor een leiderschap coaching sessie langskomen dan zie ik alvast 4 leiderschapsvaardigheden die ik waardeer bij Leo. Tegelijkertijd zie ik daar ook valkuilen.
Een blik op de wereld of een tunnelvisie?
Op mijn 20ste droomde ik van een sportwagen cabrio en een husky. Eén van beiden heb ik gerealiseerd.
Leopold had op die leeftijd wel wat grotere plannen met een mogelijke verovering van Holland omwille van haar kolonies. Overal zag hij ongekende handelsmogelijkheden tot in China toe. Hij toonde zich een stedenbouwkundige “avant la lettre” met aandacht voor groen in de stad. Op het vlak van defensiebeleid toonde hij zich evenzeer visionair. Tien jaar voor het uitbreken van WOI zag hij de dreiging vanuit Duitsland. Dat maakte van hem een verwoed pleiter voor het invoeren van de dienstplicht en het versterken van de grenzen. Wat niet gebeurde. Vijf jaar na zijn dood kreeg hij gelijk toen we in 1914 onder de voet werden gelopen.
Het intrigeert me dat een wereldburger die reisde naar Egypte, Constantinopel, India, Ceylon, Singapore en China zo bekrompen kon zijn als het ging om sociale ontwikkelingen. Leopold zette oogkleppen op wanneer de sociale spanningen in België stegen als gevolg van loonsverlaging en automatisatie. Hij verzette zich met man en macht tegen de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht. Dat zou er pas komen in 1918 en dan nog alleen maar voor … mannen.
Leopolds visie was quasi unilateraal gedreven door economische groei. Pikte hij daarom alleen de zaken op die pasten in zijn zienswijze? De bouw van het Suez kanaal waarbij gedwongen arbeid werd ingezet, inspireerde hem voor het managen van Congo. Zag hij maar één weg naar zijn winstdoel en kreeg hij daardoor een tunnelvisie?
Van doorzetting naar zelfoverschatting
In een land dat zichzelf nog maar net had bevrijd van jarenlange bezetting, waar liberale politici van nature kolonisatie afkeurden en waar industriëlen risico-avers waren, zat men niet bepaald te wachten op internationale uitbreiding. Bovendien staken grootmachten voortdurend stokken in de wielen. Leopold getuigde van een ongezien doorzettingsvermogen met 15 internationalisatiepogingen en 31 jaar gedreven onderzoek en lobbyen, vooraleer de Congo Vrijstaat werd erkend.
Sloeg zijn wilsvermogen door naar zelfoverschatting? Daar zou ik hem graag mee confronteren in een leiderschap coaching gesprek. In de slotakte van Berlijn aanvaardde Leopold dat de Vrijstaat geen douanerechten zou heffen. Overschatte de uitgekiende businessman zich hier, door al vanaf dag één te starten met een kreupel verdienmodel? Bij gebrek aan financiële inkomsten weken humanitaire doelen al snel en werd gedwongen arbeid ingevoerd. Overschatte hij zijn organisatiekwaliteiten door te mikken op een land dat 76 maal zo groot was als België, zonder infrastructuur, met 400 stammen zonder gemeenschappelijke taal en waar er slavenhandel en gruwelijkheden heersten reeds lang voor de kolonisatie?
Netwerken met gelijkgestemden
Leopold maakt handig gebruik van zijn afkomt. Hij was kleinzoon van de voormalige koning van Frankrijk en neef van queen Victoria en van keizerin Sissi. Dat opende deuren tot in het Vaticaan. Leo liet zich omringen door top-economisten, -wetenschappers, -industriëlen, -bankiers, -diplomaten en- ontdekkingsreizigers. Hij toonde zich als een meester-netwerker en realiseerde zijn visie via talrijke connecties.
Ik vraag me af wat hij had kunnen realiseren als hij zijn kwaliteit om contacten te leggen ook buiten zijn eigen kringen had ingezet. Wat als hij Congo zou bezocht hebben? Zou hij dan ingezien hebben dat de structuur en de organisatie van het land mank liep? Wat als hij de moeite had genomen om te luisteren naar dissidente stemmen zoals socialist Anseele? Wat zou hij gehoord hebben als hij Nederlands had gesproken met fabrieksarbeiders in Aalst?
Het gevaar van de “single KPI”
Focus is een belangrijke succesfactor in elke organisatie. Leopold II had focus en dat was de inkomensstroom uit rubber en ivoor. Gruweldaden wenste hij allicht niet. Maar veel verder dan richtlijnen tegen wandaden zonder enig controlemechanisme kwam hij niet. Erger nog, met een incentive schema kregen ambtenaren premies in functie van de opbrengst van rubber en ivoor. Deze single KPI had het voordeel van de duidelijkheid, tegelijkertijd waren de gevolgen op sociaal en menselijk vlak rampzalig.
Wat zijn jouw leiderschapsvaardigheden? In welke omstandigheden nemen die soms de overhand en slaan ze over naar valkuilen? Kan jij rekenen op iemand die je leiderschap coaching aanbiedt en ben je bereid om te luisteren?
Geen reactie's